รูปฟรี ไม่มีลิขสิทธิ์ มีจริงหรือ จะมีวิธีหารูปเหล่านี้อย่างไร?
เว็บไซต์ต่าง ๆ ที่ต้องการนำเสนอข้อมูลให้กับผู้ชมเว็บไซต์ ต่างต้องการรูปภาพที่สวยงามมาประกอบการนำเสนอทั้งนั้น ที่สำคัญคือมีความต้องการ รูปฟรี ไม่มีลิขสิทธิ์ กันมาก แต่ความเป็นจริงแล้วรูปภาพทุกรูปย่อมมีลิขสิทธิ์ของผู้ถ่ายภาพทั้งสิ้น ถ้าผู้เขียนหรือเจ้าของเว็บเป็นผู้ถ่ายภาพเองก็ไม่มีปัญหาอะไร แต่หากเป็นการค้นหารูปทั่วไปจาก Internet แล้วนำมาใช้นั้น มีโอกาสที่จะละเมิดลิขสิทธิ์ผู้สร้างสรรค์งานได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งการนำมาใช้เชิงพาณิชย์ก็ต้องระวัดระวังอย่างมาก แล้วจะมีวิธีไหนที่จะหา รูปฟรี ไม่มีลิขสิทธิ์ หรือมีลิขสิทธิ์แบบให้นำไปใช้ซ้ำได้ฟรี ก็มีวิธีดังนี้ครับ
ถ่ายภาพเอง
ใช่ครับ อ่านไม่ผิดแน่ เป็นวิธีที่ดีที่สุด ประหยัดและปลอดภัยที่สุด คือลงมือถ่ายภาพเอง แม้ว่าจะได้รูปถ่ายบางส่วนที่อาจจะไม่พอกับที่ต้องการแต่ก็เป็นการสะสมภาพเก็บเข้าคลังภาพส่วนตัวไว้ก่อน เวลาจะนำมาใช้ก็ไม่ต้องกังวลว่าเป็นลิขสิทธิ์ใคร แถมยังใส่ลายน้ำโปรโมทเว็บไซต์ในภาพถ่ายเองได้ หรือถ้ามีคุณภาพที่ดีก็ลองส่งไปในเว็บขายภาพก็ได้
pixabay.com
เว็บไซต์นี้เป็นการรวมรูปภาพจากบรรดาอาสาสมัครหรือ Volunteers มาให้โหลดกันฟรี ๆ จะว่าไม่มีลิขสิทธิ์ก็ไม่ได้ ต่างประเทศทุกรูปภาพมีลิขสิทธิ์หมดครับ แต่รูปใน pixabay นี้ทุกรูปจะเป็นลิขสิทธิ์แบบ CC0 หรือ Public Domain Dedication คือนำไปใช้ได้ฟรีโดยไม่ต้องติดป้ายกำกับหรือ link กลับมายังผู้สร้างสรรค์งาน แต่ไม่เป็นการลบล้างสิทธิ์ของเจ้าของลิขสิทธิ์ คือผู้ที่โหลดไปห้ามนำไปอ้างว่าเป็นสิทธิ์ตัวเองหรือนำไปขายต่อ อย่างไรก็ตามทุกครั้งที่ใช้งานเว็บนี้ ก็หมั่นอ่านเงื่อนไขด้วยนะครับ เพราะอนาคตก็ไม่มีใครรู้ว่าอาจจะเปลี่ยนแปลงก็ได้ สงสัยกันไหมครับว่า pixabay ได้อะไร คือเวลา search หารูปอะไรก็ตาม แถวบน ๆ จะเป็นรูปของ sponsor ครับ ปัจจุบันคือ stockphoto ซึ่งเป็นรูปที่สวยกว่าและดึงดูดใจเผื่อผู้ใช้สนใจจะซื้อภาพอื่น ๆ นอกจากรูปฟรีครับ
ภาพด้านล่างแสดงบริเวณดาวน์โหลดของเว็บ pixabay ที่จะแจ้งถึงเงื่อนไขและ Link ให้ไปอ่านเรื่องลิขสิทธิ์
Freeimages.com
แต่ก่อนชื่อ sxc.hu ปัจจุบันคือ Freeimages.com มีลกษณะคล้ายคลึงกับ pixabay ตรงที่มีผลการค้นหาแบบ Premium Results อยู่ด้านบนที่เป็นของ sponsor คือเว็บขายรูปรายใหญ่อีกรายหนึ่ง คือ istockphoto.com ส่วนด้านล่างก็มีรูปที่ไม่ต้องจ่ายเงิน แต่ต้องดูเป็นรูป ๆ ไป เพราะบางรูปอนุญาตให้นำไปใช้ฟรี บางรูปต้องแจ้งเจ้าของให้รู้ บางรูปก็ต้อง Link กลับไปยังเว็บต้นทางที่เจ้าของลิขสิทธิ์ภาพถ่ายกำหนด ต้องอ่านให้ดีก่อนนำไปใช้ครับ
Wikimedia Commons
คลังภาพขนาดใหญ่ที่ Support รูปภาพให้กับ wikipedia บางรูปก็ต้องมีการวางข้อความและ link กำกับถึงแหล่งที่มา (Attribution) บางรูปก็ไม่ต้องวางข้อความกำกับก็มี ต้องดูเป็นรูป ๆ ไป วิธีที่รวดเร็วในการหาภาพเหล่านี้คือค้นหาผ่าน Google Images แล้วเลือกเงื่อนไขการค้นหาแบบพิเศษ โดยคลิกที่ Search Tools > Usage Rights แล้วเลือกแบบ Label for reuse ซึ่งก็มีหลายแบบ ลองค้นหาหลาย ๆ แบบแล้วมองหาภาพที่เป็นของ wikipedia แล้วคลิกตามไปที่ต้นทางของรูป ก็จะพบรายละเอียดในเว็บ wikimedia และวิธีใช้รูปภาพนั้น
ภาพด้านล่าง เป็นตัวอย่างภาพที่นำมาจาก WIKIMEDIA COMMONS ซึ่งมีภาพถ่ายที่สวยงาม เป็นภาพ Bird eye view เหนือลานพลาซ่ามหาวิหารเซนต์ปีเตอร์ แห่งกรุงโรม ประเทศอิตาลี
By RedMaestro (Own work) [Public domain], via Wikimedia Commons
การนำมาใช้ ก็ให้คลิกที่ Use this file on the web ครับ (ดูรูปตัวอย่างด้านล่าง) จะมี pop-up แสดงขึ้นมาว่าเราต้องวางป้ายกำกับ Attribution หรือไม่อย่างไร ถ้าขึ้นว่า Attribution not legally required ก็สามารถนำมาใช้ได้โดยไม่ต้องการป้ายกำกับ หรือเราจะใส่ไว้ก็ได้ ไม่เสียหายอะไร เป็นการให้เกียรติผู้สร้างสรรค์งานรูปนี้ อย่างที่ผมได้วาง Attribution ไว้ที่ด้านใต้รูปครับ
Freedigitalphotos.net
เว็บไซต์นี้จะมีความแตกต่างจาก pixabay.com และ freeimages.com ตรงที่เว็บไซต์นี้เหมือนเป็น Micro Stock เปิดให้เข้าไปเลือกรูปขนาดเล็กนำไปใช้ได้ฟรี แต่ขอให้วาง Attribution กำกับให้เครดิตเจ้าของลิขสิทธิ์และชื่อเว็บไซต์ โดยต้องทำ link กลับ ขณะเดียวกันก็มีภาพเดียวกันในขนาด Resolution ที่ละเอียดกว่า ใหญ่กว่าจำหน่ายด้วย ถ้าผู้ใช้ถูกใจอยากได้ภาพใหญ่ นอกจากนี้ยังเปิดโอกาสให้นักถ่ายภาพส่งภาพมาวางในเว็บไซต์เพื่อเผยแพร่ตามโมเดลธุรกิจของเว็บไซต์ด้วย โดยมีรายได้จากการขายภาพตามอัตราส่วนที่เว็บไซต์กำหนด
การเขียนบทความที่ดีควรมีรูปภาพประกอบบทความในเว็บไซต์สามารถช่วยสื่อความหมายจากผู้เขียนไปยังผู้อ่านได้ ด้วยการกวาดตามอง ผู้อ่านก็สามารถรู้ได้ว่าบทความดังกล่าวเกี่ยวกับเรื่องอะไร ถือเป็นการช่วยให้ผู้ใช้ค้นหาข้อมูลในเว็บไซต์ได้รวดเร็ว และเสริมบทความให้โดดเด่นขึ้นอีกด้วย การนำเสนอบทความโดยไม่มีรูปภาพเลย ผู้อ่านจะให้ความสนใจน้อย ดังนั้นผู้เขียนจะต้องเลือกรูปภาพที่สวยงาม มีความหมายสื่อถึงเรื่องราวประเด็นหลักของบทความ ที่สำคัญต้องคำนึงถึงเรื่องลิขสิทธิ์ของรูปภาพทุกรูปที่นำมาใช้ในการทำเว็บไซต์หรือ รับทำเว็บไซต์ เพื่อให้เกียรติผู้สร้างสรรค์ภาพถ่ายและเพื่อป้องกันปัญหาละเมิดลิขสิทธิ์ที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคตครับ แหล่งข้อมูลที่แนะนำด้านบนนี้ อัพเดทตามข้อมูล ณ วันที่เขียน ก็คือ 3 เมษายน 2558 ที่ต้องบอกอย่างนี้เพราะว่าอนาคต เว็บไซต์ต่าง ๆ อาจจะมีการเปลี่ยนแปลงนโยบายและเงื่อนไขได้ตลอดเวลา ในการหาแหล่ง รูปฟรี ไม่มีลิขสิทธิ์ (หรือแท้จริงแล้วคือมีลิขสิทธิ์แบบให้นำไปเผยแพร่ได้) ก็สามารถทำได้โดยค้นหาจาก Google โดยอาจใช้คำว่า Free Image Public Domain เป็นต้น ถ้าผู้อ่านมีเว็บไซต์รูปฟรี ทั้งในไทยและต่างประเทศ ก็สามารถแนะนำ หรือแสดงความคิดเห็นด้านล่างได้ครับ